Ułatwienia dostępu
Może nawet podskórnie czujesz, że to jest dobry czas – że powinnaś czuć się szczęśliwa, ale jakoś trudno ci to naprawdę poczuć. Tak naprawdę docenisz to wszystko jak już wrócisz i będziesz oglądała zdjęcia… znasz to? Jeśli odnajdujesz się w tych przykładach to może zainteresuje cię, że częściowo może to wynikać z naturalnych cech twojego mózgu.
To ewolucyjny owoc wielu lat, podczas których najważniejsze było: PRZETRWAĆ. I oczywiście – potrzebujemy jego alarmującej części, bo zdarza się, że zagraża nam zewnętrzne, fizyczne niebezpieczeństwo i wtedy sprawdzają się przewidziane na tę okoliczność reakcje – walka, ucieczka i zamrożenie. Wtedy konieczne jest uruchomienie wielu procesów w organizmie – takich jak uwalnianie hormonów stresu, przyspieszanie bicia serca czy zatrzymanie trawienia. Podczas wakacji również możemy doświadczyć takich sytuacji. Niestety ten czerwony system uruchamia się również w sytuacjach fałszywych alarmów – kiedy nie grozi nam realne zagrożenie. To może być krytyka z czyjejś strony, przeczytany mail z pracy, zachowanie dziecka albo towarzysza podróży czy… nasz wewnętrzny krytyk, który z jakiegoś powodu się uaktywni. Wtedy reakcje przewidziane na spotkanie tygrysa szablozębnego uruchamiają się zupełnie nieadekwatnie do sytuacji. Zapraszam cię sprawdź co może być twoim tygrysem podczas wyjazdu? Czasem nawet świadomość tego już może złagodzić przebieg aktywowania się systemu czerwonego.
Do regulowania emocji mózg wykorzystuje trzy systemy: alarmowy, popędu i ukojenia. Są one odpowiedzialne za motywację, determinując czego chcemy i dlaczego. Ważne jest, by zrozumieć, w jaki sposób te systemy oddziałują na siebie nawzajem i jakie reakcje wywołują w nas na poziomie ciała i umysłu. Jednak nie tylko w systemie czerwonym czeka na nas stan pobudzenia. Kolejny system regulacji emocji – niebieski – związany jest z popędami. System ten jest konieczny do zdobywania zasobów – pierwotnie do zdobycia pożywienia. Ważne było, żeby było nam sucho, żeby brzuch był pełny i…, żebyśmy się rozmnażali. W systemie niebieskim dążymy do celu i skupiamy się na pragnieniach. Potrzebujemy go, ale wydaje się, że współcześnie jest zbyt obecny w naszym życiu. W pracy, w edukacji, w rodzicielstwie, w sporcie itp. Nawet tzw. czas wolny czy pasje stają się niebieskie – nie wystarczy już odpoczywać – dobrze jest aktywnie spędzać czas, zwiedzać, rozwijać się sportowo. I to wszystko jest nam potrzebne – pytanie tylko w jakich proporcjach mamy te systemy w swoim życiu? Bo w systemie niebieskim jest także napięcie i stres. Tu nie ma kojenia i regeneracji. Tu nie ładujemy baterii, bo obydwa systemy zużywają energię.
Trzeci z systemów – zielony – to system kojący. Kiedy w nim się znajdujemy to następuje spowolnienie oddechu i bicia serca oraz rozluźnienie mięśni. Uzupełniamy energię, jakiej potrzebujemy do przebywania w powyższych dwóch systemach. Kiedy mózg działa w systemie zielonym, jesteśmy w pełni skupieni na relacjach, czujemy połączenie z innymi osobami, z naturą. Tam mieszka nasz dobrostan. Żaden z tych systemów regulacyjnych nie jest lepszy ani gorszy od pozostałych. Potrzebujemy wszystkich do przetrwania. Chodzi o równowagę w każdym systemie i ich zrównoważone interakcje.
Możesz sobie zrobić krótkie ćwiczenia – pomyśl o swoim ostatnim tygodniu lub dwóch. Gdybyś miała procentowo podzielić swój czas pomiędzy systemy to jakby to wyglądało? Czy było dużo czerwonego? Czy było dużo niebieskiego? Może być nawet tak, że trudno ci teraz znaleźć momenty „zielone” w twoim tygodniu. Może nawet do końca nie wiesz co to dokładnie jest. Czasem pozorne „nicnierobienie” wcale nie jest w systemie zielonym. Nasz umysł właśnie wtedy może uruchomić domyślne tryby skanowania zagrożeń lub… poszukiwania optymalizacji. Mój jest w tym świetny! Czasem więc to będzie wymagać treningu (np. uważności), żeby wesprzeć nasz mózg w nowym dla niego nawyku. Nie da się wyeliminować myśli – to naturalna aktywność naszego umysłu, ale możemy nauczyć się jak nie rozwijać procesów myślowych, obserwować po prostu nasze myśli i przekierowywać uwagę tam gdzie chcemy.
W systemie zielonym możemy więc odkryć dłużej trwające dobre samopoczucie lub dobrostan – to w nim są obecne podstawowe zdolności do tego. Mamy jednak tendencję do szukania krótkoterminowych „nagród” w systemie niebieskim. Możesz też sprawdzić, w jakim systemie jesteś szczególnie biegła? A może chcesz nawet zastanowić się, w jakim systemie wyrastałaś? Co było szczególnie chwalone w Twoim domu? Sama miałam świetny trening niebieskiego w domu więc cały czas potrzebuję być czujna na moje stare nawyki, które wciąż widzą szansę dla optymalizacji „więcej, wyżej, dalej”. Doświadczyłam jednak jak brak albo mało zielonego zagraża nie tylko dobrostanowi, ale i zdrowiu – bez niego nie mamy zasobów długoterminowo do działania w innych systemach.
Potrzebujemy również przyjrzeć się relacjom naszych trzech systemów szeroko: poza chwilą obecną i we wszystkich aspektach. Poświęćmy kilka minut na zastanowienie się nad każdym z poniższych pytań i zbierzmy odpowiedzi:
Miałam ostatnio okazję być na koncercie Taco Hemingway. Poruszyło mnie jak młody człowiek otwarcie dzielił się swoimi wyzwaniami, ale i przesłanie filmu kończącego koncert. Snuj się! Ja tu widzę system zielony – bez osiągania, bez celu, bez optymalizacji – może to początki budowania PR systemu zielonemu, który sam się nie wypromuje?
https://www.youtube.com/watch?v=shlO-IWAqhw
